در سال‌های اخیر سرطان کلورکتال در افراد جوان‌تر و زیر 50 سال حدود 20 درصد افزایش یافته است
مصاحبه با خانم دکتر فاطمه فلاح ، استاد گروه میکروب شناسی دانشکده پزشکی شهید بهشتی و مجری طرح تحقیقاتی "تعیین میکروبیوتای باکتریایی گوارشی غالب در بیماران مبتلا به سرطان کلورکتال (CRC) به روش Whole Metagenome sequence "
معرفی و اهمیت انجام طرح
فاطمه فلاح هستم، استاد میکروبیولوژی بالینی که چندین سال هست که در مرکز بیماریهای عفونی و گرمسیری در خدمت آقای دکتر یادگاری و همکارانشون هستم و همچنین با مرکز تحقیقات عفونی اطفال هم در بیمارستان مفید همکاری دارم.
اول جا داره تشکر بکنم از جناب آقای دکتر گچکار (معاون پژوهشی مرکز تحقیقات بیماریهای عفونی و گرمسیری) که همیشه در انجام طرح‌های تحقیقاتی راهنمای ما بودند. تصمیم به این که گرفتیم که ببینیم چه راهکارهایی می‌شه انجام داد تا سرطان کلورکتال (CRC) را سریع‌تر تشخیص بدیم، چون می دانیک که یکی از شایع‌ترین تومورهای بدخیم و جزو سه عامل سرطانی مرگ و میر همین CRC هست، سرطان کلورکتال در سال‌های اخیر در افراد بالاتر از سن 50 سال کاهش یافته ولی متأسفانه در افراد جوان‌تر و زیر 50 سال افزایش یافته و تا حدود 20 درصد این افزایش دیده می‌شه و متأسفانه مورتالیتی 10 درصد رو هم نشون می دهد.
ریسک فاکتورهای این سرطان چیست و آیا ارتباطی با بیماری عفونی دارد؟
ریسک فاکتورها می تواند وزن زیاد و یا چاقی باشه. این رژیم غذایی که الان متأسفانه با فست‌فود و با مصرف بالای گوشت قرمز و همچنین گوشت‌های فراوری‌شده، ما توی برنامه‌ی غذاییمون گنجوندیم.
عدم تحرک، باز یک فاکتور دیگه‌ای برای تحریک این سلول‌های سرطانی است. مصرف دخانیات، الکل و در کنار این‌ها بیماریهای زمینه‌ای مثل دیابت خیلی مهمه که این‌ها باعث می‌شوند که فلور میکروبی روده به هم بریزه، یه سری متابولیت‌ها تولید بشن و باعث می‌شوند که یه سری ژن‌هایی که باعث رشد و تکثیر بیش از حد سلول‌ها در داخل روده می‌شوند، این اتفاق بیفته و این ژن‌ها بیان بشن و باعث می‌شن که یک کنسر مثل آدنوکارسینوم به‌خصوص توی روده به وجود بیاد.
آیا با انجام این مطالعه بین افراد سالم و CRC در باکتری‌های فلور میکروبی دستگاه گوارش تفاوتی دیده شد؟
در حقیقت ما هم فراوانی باکتری‌ها رو توی این افرادی که مبتلا به سرطان کلورکتال بودن بررسی کردیم، هم گونه‌هاشون و هم فراوانی باکتری‌ها رو. مجبور شدیم که از یه روشی خاص Whole Metagenome sequence (توالی یابی کل ژنوم)استفاده کنیم. در حقیقت یه روشی هست که می‌تونه بیان اون ژن‌هایی رو که باعث توالی قطعات DNA اون باکتری‌ها بشه را توی روده بررسی بکنه و این روش حسن‌ش این هست که حتی می تواند یه باکتری رو در میان میلیاردها گونه‌ی باکتری تشخیص بده. پس هم گونه رو می تواند تشخیص بده و هم می تواند فراوانی باکتری‌هایی رو که در این افراد به وجود اومدن رو تشخیص بدهد. حالا اینکه ما به این نتیجه رسیدیم، نمی‌شه گفت خوشبختانه ولی خب بی‌تأثیر نبود.
در این تحقیق، افرادی که CRC یا همون سرطان کلورکتال را نداشتند (گروه کنترل) و افرادی که CRC رو داشتند از نظر نوع باکتری‌ها، از نظر فراوانی باکتری‌ها مقایسه شدند. برای مثال کلستریدیوم دیفیسیل یه باکتری هست که اگر تعدادش توی روده زیاد بشه باعث می‌شه کولیت با قشای کاذب بده، یه اسهال بلغمی بدبویی رو ایجاد بکنه. دیدیم که در افرادی که سرطان کلورکتال دارند، اونایی که سرطان کولورکتال دارن خیلی بیشتر از افرادی هستن که نرمال هستن و تعداد زیادی از این باکتری در اونجا دیده شد و توسط این روش هول متاژنوم سکوئنسینگ، باکتری‌های دیگه‌ی فلور روده هم بررسی شد. برای مثال مثلاً در گروه کنترل ما پنج نفر دیدیم که کلستریدیوم دیفیسیل میزان بالایی رو نشون می‌دن به نسبت 25 نفر و یه اختلاف معنی‌دار آماری هم بین این دو گروه متوجه شدیم
محدودیت‌های انجام طرح
برای اینکه یه نتیجه‌ی خوبی از یه تحقیق ما داشته باشیم باید یه سری معیارها، یه سری انتخاب‌ها رو انجام بدیم. ما برای اینکه می‌خواستیم دو تا گروه کنترل و گروه بیمار رو روشون کار بکنیم، بنابراین از خیلی از جهات از نظر سن، رژیم غذایی و از نظر اینکه بیماری دیابت نداشته باشن، آنتی‌بیوتیک مصرف نکرده باشن، باید یه مچینگ و یا اینکه یه انتخابی انجام دادیم که این‌ها با هم هماهنگ باشه. یه محدودیت بود که خب هرچقدر هم که این تغییرات و فاکتورها رو می‌خوایم هماهنگ کنیم، تعداد افرادمون تو این طرح یک کم می‌شه. دومین مسئله‌مون این بودش که خب مواد مصرفی که می‌خوایم برای این کار به‌کار ببریم می‌دونیم که با وضعیت این تورم و گرونی یه ذره ما رو محدود کرد و این بودش که ما روی تعداد کمی این کار رو انجام دادیم ولی سعی کردیم تمام معیارها انجام بشه.